Handreiking toezicht Alcoholwet

Een groeiend kennisplatform dat praktisch informatie en handvatten verzamelt om handhaving van de Alcoholwet effectief in te richten

Veelgestelde vragen

Nee, dat mag niet. Een snackbar mag zonder Alcoholwetvergunning uitsluitend zwak-alcoholhoudende drank verstrekken voor gebruik elders dan ter plaatse (artikel 18, tweede lid, onder c, van de Alcoholwet). De alcoholhoudende drank mag uitsluitend in gesloten verpakking, zoals blikjes, worden verstrekt (artikel 17 Alcoholwet).

Als de snackbar alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse wil verstrekken heeft hij een Alcoholwetvergunning nodig (artikel 3 Alcoholwet). Dan moet aan alle eisen die de wet daaraan stelt worden voldaan. Er mag geen alcoholhoudende drank verstrekt worden voor gebruik elders dan ter plaatse (artikel 13, eerste lid, Alcoholwet). 

Verstrekking van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse mag niet in dezelfde ruimte plaatsvinden als verstrekking van alcoholhoudende drank voor gebruik elders dan ter plaatse.

Ja, dat klopt. De Alcoholwetvergunning geldt uitsluitend voor het café of restaurant zelf en het eventueel daarbij behorende terras, mits dit op de vergunning staat. Als het horecabedrijf buiten de inrichting alcoholhoudende drank wil verstrekken heeft hij een ontheffing op basis van artikel 35 van de Alcoholwet nodig. De ontheffing geldt alleen voor het verstrekken van zwak-alcoholhoudende drank.

De Alcoholwetvergunning (artikel 3-vergunning) komt niet te vervallen als een horecaondernemer voor een evenement een artikel 35-ontheffing aanvraagt. De artikel 35-ontheffing heeft hij nodig als hij buiten zijn inrichting, inclusief eventueel terras zwak-alcoholhoudende drank wil verstrekken gedurende het evenement. Als hij geen ontheffing aanvraagt mag hij uitsluitend in de inrichting en op zijn terras (mits dit op de vergunning staat) alcoholhoudende drank verstrekken.

Er is geen wettelijke bepaling die daaraan in de weg staat. Een ontheffing kan ook onder beperkingen worden verleend. De burgemeester kan er dus ook voor kiezen om de ontheffing wel te verlenen maar onder voorwaarden. Bijvoorbeeld: voor 19 of 20 uur geen alcohol. Het verlenen van een ontheffing is een discretionaire bevoegdheid van de burgemeester. Dat betekent dat de burgemeester veel beleidsvrijheid heeft. 

Ja, een evenement dat jaarlijks terugkeert kan beschouwd worden als een bijzondere gelegenheid van zeer tijdelijke aard. Er zijn veel evenementen die jaarlijks worden georganiseerd. Het zou anders zijn als dit evenement maandelijks of per kwartaal zou plaatsvinden.

Nee, dat mag niet. Er geldt alleen een uitzondering voor minibars die zich in de hotelkamers bevinden (artikel 16 Alcoholwet). Dit is toegestaan, maar uitsluitend als het hotel (voor het aanwezige restaurant en/of café) over een Alcoholwetvergunning beschikt. 

Nee, dat mag niet. Alcoholhoudende dranken in gesloten verpakking mogen niet worden verstrekt, want dat valt onder verkoop voor gebruik elders dan ter plaatse (artikel 13, eerste lid, Alcoholwet). Met een Alcoholwetvergunning mag een horecalokaliteit, zoals een restaurant, zwak-alcoholhoudende drank en sterke drank schenken voor gebruik ter plaatse (artikel 3, eerste lid, Alcoholwet). 

Nee, dat mag niet. Het combineren van verschillende bedrijfsmodellen (slijtlokaliteit voor de verkoop van alcohol anders dan ter plaatse, en horecalokaliteit voor de verkoop van alcohol ter plaatse) is verboden (artikel 14 Alcoholwet). 

Nee. De Alcoholwet stelt uitsluitend regels ten aanzien van alcoholhoudende dranken.

Ja, mits hiervoor een ontheffing of een Alcoholwetvergunning voor is.

Nee, dit kan niet. Een art. 35-ontheffing geldt uitsluitend voor zwak-alcoholhoudende drank. Voor cocktails wordt vaak sterke drank gebruikt. Ook is van tevoren niet duidelijk in welke verhouding de verschillende ingrediënten bij elkaar worden gevoegd, dus hoe sterk het eindresultaat zal zijn. Lees meer in deze uitspraak.

Ja, diensten van recreatieve en culturele aard zijn toegestaan in horecalokaliteiten (artikel 14, tweede en derde lid, van de Alcoholwet). Een mozaïek cursus valt hier onder.

Nee. Op basis van artikel 14 Alcoholwet is het mengen van verschillende bedrijfsmodellen verboden, zoals het aanbieden van een gratis likeurtje bij de koffie bij een kapper. Deze mengvormen worden in de praktijk ook wel blurring genoemd. 

Nee. Op basis van artikel 14 Alcoholwet is het mengen van verschillende bedrijfsmodellen verboden, zoals het schenken van een glas champagne als welkomstcadeau aan klanten. Deze mengvormen worden in de praktijk ook wel blurring genoemd. 

Ja, dit is een winkel waarin in overwegende mate levensmiddelen worden verkocht en mag zwak-alcoholhoudende dranken verkopen (Artikel 18, tweede lid, onder a, Alcoholwet).

Ja, dat klopt. In artikel 16 van de Alcoholwet is bepaald dat het verboden is om alcohol te verkopen via automaten. Er geldt slechts een uitzondering voor automaten op hotelkamers die ingericht zijn voor nachtverblijf en onderdeel zijn van een horecabedrijf met alcoholvergunning.

Verzorgings- en verpleeghuizen gelden als een paracommerciële instelling als bedoeld in de Alcoholwet als ze in eigen beheer een horecabedrijf exploiteren. Indien ze beschikken over een Alcoholwetvergunning, mag er alcohol worden geschonken. Voor meer informatie over alcohol schenken in verzorgingshuizen, zie: Verpleeg-en verzorgingshuizen - AlcoholInfo.

Ja, dat kan. Wanneer een Bed and Breakfast alcoholische dranken verkoopt of schenkt aan hun gasten, moet zij een Alcoholwetvergunning van de gemeente hebben.

De Alcoholwet (art. 14, tweede lid, Alcoholwet) verbiedt een horecalokaliteit of een terras tevens in gebruik te hebben voor het bedrijfsmatig aanbieden van diensten, uitgezonderd diensten van recreatieve en culturele aard. Een BSO valt niet onder deze uitzondering. De BSO kan op de sportvereniging wel gevestigd worden in een andere ruimte/lokaliteit dan de horecalokaliteit, mits deze toegankelijk is op een dusdanige manier dat niet eerst de horecalokaliteit, waar alcoholhoudende drank aanwezig is, betreden wordt.

Een MFA of dorpshuis is ook een paracommerciële rechtspersoon onder de Alcoholwet als het in eigen beheer een horecabedrijf exploiteert. Hiervoor moet een Alcoholwetvergunning worden aangevraagd. Hiervoor gelden dezelfde voorwaarden voor leidinggevenden en barvrijwilligers als voor andere paracommerciële rechtspersonen.

Wanneer de gemeenschapshuizen en ontmoetingscentra al een Alcoholwetvergunning hebben, dan gelden de voorwaarden voor paracommerciële rechtspersonen.

Wanneer dit niet het geval is en het gemeenschapshuis of ontmoetingscentrum een ontheffing vraagt voor het schenken van alcohol tijdens een feest, dan gelden de voorwaarden als genoemd in artikel 35 van de Alcoholwet. Er mag dan alleen zwakalcoholhoudende drank worden verstrekt. De gemeente kan ook extra eisen verbinden aan de ontheffing.

Op basis van artikel 25e Alcoholwet mogen gemeenten een uitzondering opnemen in een gemeentelijke verordening, zodat proeverijen in slijtlokaliteiten kunnen plaatsvinden, buiten de normale openingstijden. Nadere eisen voor het organiseren van een proeverij zijn opgenomen in artikel 6.1 Alcoholbesluit. 

Nee, het combineren van verschillende bedrijfsmodellen (slijtlokaliteit voor de verkoop van alcohol anders dan ter plaatse, en horecalokaliteit voor de verkoop van alcohol ter plaatse) is verboden (artikel 14 Alcoholwet). Hiervoor geldt één uitzondering: het schenken van alcoholhoudende dranken ter plaatse in een slijterij is toegestaan onder bepaalde voorwaarden, om het mogelijk te maken dat een slijterij een proeverij kan organiseren (artikel 25e Alcoholwet). 

Nee, dat is niet toegestaan. Een alcoholproeverij is uitsluitend toegestaan in een horecalokaliteit met een Alcoholwetvergunning voor het verstrekken van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse; of in een slijterij, indien de gemeente ogv artikel 25e Alcoholwet bij verordening heeft geregeld dat slijterijen proeverijen mogen organiseren. De voorwaarden waaraan moet worden voldaan zijn te vinden in artikel 6.1 van het Alcoholbesluit.

Om een gebied aan te wijzen als alcoholoverlastgebied kun je die overweging altijd het beste nemen in overleg met de GGD, de preventieafdeling van de instelling voor verslavingszorg, toezicht en handhaving van de gemeente en de politie.

In dit geval lijkt het niet nodig om een alcoholoverlastgebied aan te wijzen omdat het om één supermarkt gaat. Op grond van Artikel 25c van de Alcoholwet heeft de gemeente ook de mogelijkheid om bedrijven die alcohol verkopen tijdelijk een verkoopverbod of verkoopbeperkingen op te leggen.

Gemeenten kunnen een alcoholoverlastgebied instellen via een zodanige verordening. Hierbij kan de gemeente aangeven om welk gebied het gaat. Een voorbeeld van een ingesteld alcoholoverlastgebied is van de gemeente Amsterdam: Gemeenteblad 2023, 218382 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen.

Ja, gemeenten kunnen in een zodanige verordening vastleggen dat het verbod slechts geldt voor een bij die verordening aangewezen tijdsruimte (artikel 25 Alcoholwet). Dit kan bijvoorbeeld gelden ten tijde van Koningsdag of carnaval.

De verkoop van alcohol in de openbare ruimte of specifieke gelegenheden worden gezien als evenementen. Hiervoor moet een ontheffing worden aangevraagd voor het schenken van alcohol (Artikel 35 Alcoholwet). Op grond van lid 2 van dit artikel 35 kan de gemeente de ontheffing verlenen waaraan zij voorwaarden (beperkingen of voorschriften) koppelt.

Artikelen 25a-25g beschrijven de gemeentelijke verordenende bevoegdheden. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om een alcoholoverlastgebied aan te wijzen (art. 25f), waarin beperkingen aan de verkoop van alcohol kunnen worden opgelegd.

Ja, in de ontheffing kun je als voorwaarde opnemen dat alcoholreclame verboden is als dit proportioneel is. Bij een jeugdevenement waar de meerderheid van de aanwezigen jeugd is kun je stellen dat het een proportionele maatregel is. Anders geldt voor evenementen Artikel 20 van de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken: Bijzondere Reclamecodes - Stichting Reclame Code en de Reclamecode voor Alcoholvrije Varianten van Alcoholhoudende dranken: Bijzondere Reclamecodes - Stichting Reclame Code.

Nee, hiervoor zijn geen regels of beperkingen opgenomen in de Alcoholwet of in andere wetgeving. In de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken zijn voor het plaatsen van het logo van een alcoholproducent boven de ingang van een horecagelegenheid ook geen beperkingen opgenomen.

Supermarkten met een webshop, slijters met een webshop, webwinkels, bierkoeriers en online eetbezorgdiensten mogen via hun webshop sterke drank (meer dan 15% alcohol) verkopen als zij een slijterijvergunning hebben. Voorwaarde is wel dat de webshop geen andere producten dan dranken of drankgerelateerde producten mag verkopen (artikel 14, Alcoholwet). De slijterijvergunning kan worden aangevraagd bij de gemeente. 

De NVWA ziet toe op de naleving van de online verkoop van alcoholhoudende dranken. Belangrijk is dat leeftijdsverificatie plaatsvindt voorafgaand aan de verkoop van de sterke drank én tijdens de bezorging.

In welke mate verschillende artikelen worden gehandhaafd binnen een gemeente, staat vaak beschreven in beleidsplannen van de gemeente. Elke gemeente is verplicht om een actueel preventie- en handhavingsplan alcohol te hebben. Hierin staat vaak ook genoemd wat de gemeente de komende vier jaar van plan is om aan handhavingsactiviteiten uit te voeren met betrekking tot de Alcoholwet.

De Alcoholwet geeft toezichthouders geen bevoegdheden om woningen te betreden. Een toezichthouder mag alleen een woning betreden als de bewoner toestemming geeft, of als de toezichthouder een bestuurlijke machtiging (door burgemeester) of strafrechtelijke machtiging (door OM, politie) heeft.

Een BOA moet een examen over de Alcoholwet met goed gevolg hebben afgelegd voordat de BOA mag toezien en handhaven op de Alcoholwet.

Je kunt mystery guests inzetten om de naleving te controleren en de verstrekker van alcohol vervolgens feedback te geven. Dit is er op gericht om de naleving van de verstrekking van alcohol te verhogen. Hiervoor kun je een bureau inschakelen dat hierin is gespecialiseerd.

Daarnaast kun je (minderjarige) testkopers inzetten als middel om te handhaven op de naleving van de Alcoholwet. Op welke wijze je testkopers kunt inzetten staat hier beschreven.

“Goedendag, wij zijn X en Y van gemeente Z. Wij controleren op dit moment de leeftijdsgrens bij de verkoop van alcohol*. Wij zijn benieuwd naar jullie aanpak, zouden jullie ons daar wat meer over willen vertellen?”

Of vul natuurlijk wat anders in, afhankelijk van de controle:
*het verbod op de toegang van dronken personen
*de vergunningen
*de diploma’s Sociale Hygiëne
 

Een goede relatie met de ondernemer is ook belangrijk voor het toezicht op de uitvoering van de Alcoholwet. Je kunt de ondernemer ondersteunen bij het goed naleven van de Alcoholwet, bijvoorbeeld door NIX18 materiaal mee te nemen en dit aan de ondernemer te overhandigen.

Als BOA kan het verder helpen wanneer je moet handhaven dat je coachend handhaaft. In plaats van puur repressief handhaven kun je ook coachend optreden richting de barmedewerkers en de ondernemer om de naleving te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door tips te geven hoe de ondernemer en medewerkers het beste de Alcoholwet kunnen naleven. Het slotstuk is dan de formele handhaving als de Alcoholwet alsnog niet wordt nageleefd.
 

  • Een goed preventie- en handhavingsplan Alcohol is up to date. Dat wil zeggen maximaal vier jaar oud. Zodat het gebaseerd is op een recente probleemanalyse van het alcoholgebruik en alcoholproblematiek.
  • Het bevat in ieder geval de hoofdzaken van het beleid om alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen.
  • En het bevat in ieder geval de hoofdzaken hoe de gemeente toeziet op de naleving van de Alcoholwet, en hoe zij hier op handhaaft.
  • Verder wordt in ieder geval in het plan aangegeven:
    • Wat de doelstellingen zijn voor de komende vier jaar.
    • Welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen.
    • De wijze waarop de handhaving wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties worden ingezet tijdens de looptijd van het plan.
    • Welke resultaten de gemeente minimaal wil behalen.
  • Gemeenten kunnen gebruik maken van het model preventie- en handhavingsplan: Preventie- en handhavingsplan voor de uitvoering van de Alcoholwet - 4.1.2 - Trimbos-instituut. Hiermee voldoe je als gemeente aan de eisen die de Alcoholwet in artikel 43a aan het plan stelt.
Cookie-instellingen